خدمات مکان-مبنا تمامی چیز‌هایی را که که کاربر با توجه به موقعیت مکانی‌ خود در هر زمان نیاز دارد، فراهم می‌آورند. به این ترتیب بیشترین کاربرد آن به راهنمایی درمورد خدمات، دستورالعمل‌ها و مسیریابی بهینه مربوط می‌شود.

امروزه چه کسی ‌می‌خواهد تا بدون اتصال به اینترنت (صدا، داده، ویدئو، پهنای باند و واقعا همه‌ چیز) زندگی کند؟ پاسخ: هیچکس.

ارتباط بی‌سیم به جایگاهی دست پیدا کرده است که بسیاری از ما که در این زمینه کار می‌کنیم، در چند دهه‌ی قبل پیش‌بینی کرده بودیم؛ امروزه، ارتباط بی‌‌سیم صرف‌نظر از کاربرد یا مکان آن، به ابزار ارتباطی مطلوب، پیش‌فرض و حتی تنها ابزار برای تعداد بسیار زیادی از کاربران تبدیل شده است.

درواقع، برای اکثر ما در دنیای امروز، ابزار‌های اصلی محاسبه و ارتباطاتی به‌حدی راحت و قابل‌حمل طراحی شده‌اند که واقعا هیچ راهی برای وصل شدن‌شان به اینترنت از طریق کابل وجود ندارد.

اما صبر کنید، باز هم هست!

ابزارهای مکان‌یابی و ردیابی

درحالی‌ که بیشتر ما اینترنت بی‌سیم را تنها با مباحثی مثل پوشش‌دهی، دردسترس بودن و به‌ویژه سرعتِ انتقال داده می‌شناسیم، باید بدانیم که بی‌سیم ویژگی جالب دیگری نیز دارد که عبارت است از مکان‌یابی و ردیابی. به‌خصوص که مکان‌یابی و ردیابی یک ایستگاه بی‌سیم، ممکن و کاملا ساده است.

البته این موضوع برای سالیان زیادی مطرح بوده‌ است. برای مثال رادار که کارکرد آن شامل پرتاب یک سیگنال رادیویی قوی (در اینجا با توجه به موقعیت فراکانس‌های مختلفی استفاده می‌شود) به سوی شیء در حال حرکت است، حدود ۸۰ سال عمر دارد؛ که مثال بسیار خوبی برای دقت در نتایج مکان‌یابی و ردیابی است.

امروزه همه‌ از وجود GPS اطلاع دارند و احتمالا از آن استفاده کرده‌اند. این تکنیک شامل دریافت سیگنال‌های زمان‌بندی‌شده از ماهواره‌هایی است که دور زمین می‌چرخند. هرکسی می‌تواند تنها با استفاده از سیگنال دریافتی از چهار ماهواره که به یک دربافت‌کننده می‌رسند، موقعیت شخص موردنظر خود را با دقت بسیار خوبی روی زمین مشخص کند.

با افزایش تعداد ماهواره‌ها شاهد بهبود چشمگیر نتایج مکان‌یابی بوده‌ایم؛ به‌شکلی که بسیاری از GPSهای جدید قادرند تا به‌طور هم‌زمان از ۱۲ کانال سیگنال دریافت کنند. و درآخر سیستم بی‌سیم E۹۱۱ که روی شبکه‌های سلولی قرار داده‌ شده‌ است و توانایی مکان‌یابی ضعیفی دارد که از طریق تکنیک‌ها و فناوری‌های مختلف ایجاد شده‌ است و دقتی درحدود ۱۰۰ تا ۳۰۰ متر دارد. این فناوری با وجود دقت پایین، در حال بهبود است و ممکن است تا چند سال آینده به‌دقت ۵۰ متر برسد.

اما هیچ‌کدام از این امکانات در فضای داخل ساختمان به‌خوبی کار نمی‌کنند. بنابراین تقاضا برای سیستم مکان‌یابی و ردیابی بی‌سیم که با عنوان خدمات مکان-مبنا (LBS) شناخته می‌شود در چنین مکان‌هایی رو به افزایش است. LBS عبارت است از فراهم کردن و معمولا شخصی‌سازی خدمات، با توجه به موقعیت فیزیکی کاربر که به‌طور کلی با استفاده از اطلاعات شخصی او بهبود پیدا می‌کند.

فناوری‌هایی که پیش از این درباره‌ی آنها صحبت کردیم در این مورد کمک چندانی به ما نمی‌کنند. رادارهای فراصوت یا مادون‌قرمز در رباتیک کاربرد دارند و رادارهای رادیویی با توجه به اشیا‌ی زیادی که در فضای داخل ساختمان وجود دارند به مشکل برمی‌خورند. GPS تنها در فضای باز خوب کار می‌کند و سیستم بی‌سیم E911 کمکی به پیدا کردن فرد درون ساختمان نمی‌کند.

درعوض می‌توانیم از دو سیستم ارتباط‌محور بی‌سیم که سال‌ها در اختیار ما بوده‌اند استفاده کنیم: وای‌فای و بلوتوث.

امروزه بسیاری از راه‌حل‌های مکان‌یابی و ردیابی از طریق وای‌فای، مبتنی‌بر نمونه‌برداری از قدرت سیگنال هستند. گرچه نمی‌توان به یک نمونه از سیگنال اتکا کرد، اما محاسبه‌ی موقعیت با استفاده از چندین نمونه‌ی سیگنال می‌تواند نتایجی عالی به همراه داشته باشد.

برای مثال، چند سال پیش توانایی‌های سیستم مکان‌یابی و ردیابی داخلی دستگاه‌های شرکت Aerohive را بررسی کردیم و متوجه شدیم که با کمی کار کردن روی دستگاه، دقت آن به‌طرز شگفت‌آوری به یک متر مربع می‌رسد. نکته‌ی بسیار مهم این است که مکان‌یابی و ردیابی از طریق وای‌فای به هیچ‌گونه اصلاح، سخت‌افزار یا نرم‌افزاری روی دستگاه مشتری نیاز ندارد.

از بلوتوث (به‌ویژه منظور ما در اینجا بلوتوث با انرژی کم (BLE) است) نیز می‌توان برای مکان‌یابی و ردیابی بی‌سیم استفاده کرد، اما تکنیکی که در اینجا به کار گرفته می‌شود، درمقایسه با چیزی که برای وای‌فای استفاده می‌شود، بسیار متفاوت است.

همچون وای‌فای، منبع بلوتوث نیز از قدرت سیگنال استفاده می‌کند، اما در اینجا بیشترِ کارکردها تنها یک هویت منحصر‌به‌فرد را منتقل می‌کنند و نرم‌افزاری که روی موبایل قرار دارد این سیگنال را تشخیص می‌دهد.

نتیجه‌ی تخمین که به‌صورت نزدیک/میانه/دور بیان می‌شود و جست‌وجوی بلوتوث در پایگاه داده (معمولا از طریق وای‌فای)، مکان نسبی را مشخص می‌کند. با توجه به قدرت کم و دامنه‌ی محدود BLE، برای پوشش‌دهی همه‌ی مناطق احتمالا به تعداد زیادی منبع بلوتوث که هم‌پوشانی داشته باشند نیاز است. اما یک غرفه‌ی نمایشگاه ممکن است به منابع کمتری نیاز داشته باشد.

کاربردهای خدمات مکان-مبنا

یک مثال آشکار در این مورد فروشگاه‌های خرده‌فروشی بزرگ هستند. پیدا کردن اقلام موردنیاز می‌تواند کار خسته‌کننده‌ای باشد، با توجه به اینکه نمی‌توان انتظار داشت که کارکنان فروشگاه جای همه‌ی کالاهای ریز و درشت را بدانند، مشتریان با استفاده از این خدمات کمترین سؤال را می‌پرسند و به‌راحتی همه چیز را پیدا می‌کنند.

درنتیجه فقط کافی است تا از اپلیکیشن فروشگاه استفاده کنید، چیزی را که لازم دارید وارد کنید و نقشه شما را به مکان دقیق وسیله‌ی موردنیازتان هدایت می‌کند. همچنین ممکن است که این اپلیکیشن گزینه‌های دیگری را نیز به شما پیشنهاد بدهد یا تبلیغات اضافی و برنامه‌های افزایش فروش، بخشی از الزامات آن باشد. در هر صورت مسئله به‌سرعت و به‌شکلی مؤثر حل می‌شود.

نیاز روبه‌رشد دیگری که با آن مواجه هستیم، افزایش ایمنی و امنیت فردی است. از آنجا که توانایی‌های چشم انسان و مأموران بخش امنیت از محدودیت‌هایی برخوردار است، در بسیاری از صنایع مختلف، برای نظارت هرچه تمام‌تر بر امور از دوربین‌های امنیتی (معمولا بی‌سیم) استفاده می‌کنند.

با استفاده از مفهوم محدوده‌ی مکانی هر دستگاهی که وارد منطقه‌ی غیرمجاز شود، می‌تواند هشدار مربوط به کارمندان امنیتی را فعال کند. طیف واکنش‌هایی که ممکن است رخ دهند، شامل از کار انداختن خدمات اینترنت بی‌سیم برای آن دستگاه خاص و اعزام نیروهای امنیتی و اقداماتی فراتر از آن است.

ممکن است که فردی گم شود (برای مثال در شهربازی، خانه‌ی سالمندان، محل نگه‌داری از افراد معلول و غیره) یا مسئله قدری جدی‌تر باشد؛ برای مثال ممکن است که دکمه‌ی وحشتزدگی (هشدار) یک اپلیکیشن (در موارد پزشکی، امنیتی و موارد دیگر) توسط فردی زده شده باشد و فرد با توجه به موقعیت دقیقی که در آن قرار دارد نیاز به کمک داشته باشد. جان افراد باید حفظ شود و اگر روش مقرون‌به‌صرفه‌ای وجود نداشته باشد چنین کاری امکان‌پذیر نخواهد بود.

مدیریت انرژی چطور؟ این نیاز رو‌ به افزایش است و افراد ترجیح می‌دهند که هزینه‌های مصرف انرژی‌شان را کاهش دهند. برای مثال دلیلی ندارد که چراغ یک اتاق خالی روشن باشد یا آن را گرم یا سرد کنیم. می‌توان از LBS برای تعیین شرایط دقیق و به‌روز‌رسانیِ شرایط محیطی ساختمان استفاده کرد.

کاربردهای بسیار بیشتری نیز برای این فناوری وجود دارد. بیایید تا مثال‌هایی را در بازارهای کلیدی تخصصی بررسی کنیم:

۱. خرده‌فروشی

کارایی در هیچ کسب‌وکاری بیشتر از خرده‌فروشی، تعیین‌کننده‌ی موفقیت کلی نیست و امروزه بیش از هر زمان دیگری به یک مزیت رقابتی و پول‌ساز تبدیل شده است. یکی از کاربردهای کلیدی LBS تحلیلی است که رفت‌وآمد مشتری و الگوی خرید او را آشکار می‌کند. چنین داده‌هایی با مشخص کردن اینکه چه اقلامی باید در فروشگاه قرار داده شده و در کجای آن چیده شوند، می‌توانند به بهینه کردن آرایش فروشگاه کمک کنند. تکنیک‌های نظارتی نیز می‌توانند برای مقابله با چالش دزدی از فروشگاه به کار گرفته شوند.

۲. آموزش

همه‌ی دانشگاه‌هایی که محوطه‌ی بزرگی دارند می‌توانند از LBS سود ببرند. دانشجویان سال اول که تلاش می‌کنند تا کلاس‌های ۸ صبح‌شان را پیدا کنند با دشواری زیادی روبه‌رو هستند، اما نقشه‌یابی و نشان دادن مسیر می‌تواند به‌راحتی این مشکل آنها را حل کند. همچنین پیدا کردن دانش‌آموزانی که در یک گروه مطالعاتی یا پروژه حضور دارند و مشخص کردن موقعیت دقیق آنها و اطلاعات‌شان در هر زمانی ممکن خواهد شد.

۳. مراقبت‌های پزشکی

در شرایط بحرانی، ثانیه‌ها تعیین‌کننده هستند. نزدیک‌ترین محل برای احیای بیمار کجاست؟ پرستار یا دکتر خاصی که موردنیاز است کجاست؟‌ سریع‌ترین راه برای رسیدن به اورژانس چیست؟‌ نزدیک‌‌ترین آسانسور که به‌طور خودکار برنامه‌ریزی می‌شود کجاست تا بتوان چند ثانیه بیشتر از این زمان ارزشمند را حفظ کرد؟ فرصت‌هایی که برای یکپارچه‌سازی LBS و مراقبت‌های پزشکی وجود دارند تازه در حال کشف هستند.

۴. تولید و توزیع

تجهیزات تولید و توزیع پیش از این تاحدی بهینه‌سازی شده‌اند. اما جریان کار و برنامه‌ی رسیدن مواد اولیه به یک ایستگاه مشخص می‌تواند پیچیده باشد. LBS می‌تواند به کمینه کردن ترافیک و زمان (بهبود واقعی خرید‌های سر وقت) و بیشینه کردن باروری کارکنان کمک کند.

۵. خدمات دولتی

خدمات راهنما که از طریق اپلیکیشن ارائه می‌شوند، می‌توانند کمک کنند تا به‌راحتی و با کم‌ترین تلاش فرد موردنظر را در ادارات مختلف پیدا کنیم. همچنین کارمندان می‌توانند برای مشخص کردن منابع موردنیازشان با کم‌ترین تلاش و بیشترین کارایی، از این سیستم استفاده کنند.

۶. سازمان‌های عمومی و بنگاه‌ها

می‌توان LBS را در همه‌ی سازمان‌ها به کار برد. نزدیک‌ترین چاپگر کجاست؟ با توجه به هویت، موقعیت مکانی، زمان خاصی در روز و عوامل دیگری که توسط خط مشی و مدیریت IT مشخص شده‌اند، چه خدمات تحت شبکه‌ای دردسترس من قرار دارند؟ آیا می‌توان از دستگاه افراد به عنوان کلید امنیتی (در ترکیب با شماره شناسایی فرد یا عوامل دیگر) استفاده کرد؟ فرصت‌هایی که وجود دارند بی‌شمار هستند و مثال‌هایی که در بالا بیان شدند تنها شروع کار هستند.

به این ترتیب زیر‌ساخت‌های تکنیکی برای LBS محرز، مقرون‌به‌صرفه و در دسترس هستند. محرک‌های بازار نیز برای LBS ایجاد شده‌اند که عبارتند از: کاهش هزینه‌ها، بهبود خدمات و افزایش ایمنی و امنیت.

هیچ مشکلی برای اتصال مشتری‌ها وجود ندارد، تقریبا همه‌ی تلفن‌های هوشمند از وای‌فای و BLE پشتیبانی می‌کنند. کاربران تقریبا مشکلی با نصب اپلیکیشن‌ها ندارند، حریم خصوصی درهنگام استفاده از مزایای LBS به‌ندرت تبدیل به مسئله‌ای مهم می‌شود و اطلاعات اندکی که از افراد ثبت می‌شود، نتیجه‌‌ی کار را برای آنها باارزش‌تر می‌کند. افرادی که واقعا پارانویا دارند می‌توانند در این مکان‌ها تلفن‌های همراه‌شان را خاموش کنند! ولی ما فکر می‌کنیم که خدمات شخصی‌سازی‌شده‌ی مکان‌-مبنا برای افراد بسیار باارزش هستند.

برگرفته از: aerohive aerohive